حلزونها و راب‌هاي زیان آور بی‌ شک از جمله آفات مهم مزارع و باغات بوده که خسارت کمی و کیفی قابل توجهی را در پی خواهند داشت. در کنار روش‌هاي زراعی، فیزیکی، مکانیکی و بیولوژیک یکی از روش‌هاي  مرسوم و در اغلب موارد اجتناب ناپذیر در زمینه مبارزه با این جانواران استفاده از راه کارهاي شیمیایی می‌باشد.

در مبارزه شیمیایی عمدتاً از آفت‌کش‌هایی مانند متیوکارب، تیودیکارب، سولفات آلومینیوم، سولفات آهن، سولفات مس و متالدهاید استفاده میشود. از آنجایی که در بسیاري از کشورهاي دنیا و به طبع آن در کشور ما متالدهاید بیشترین استفاده و کاربرد علیه این آفات را دارد، در ادامه به معرفی  نسل جدیدی از این حلزون‌کش می پردازیم.

موارد مصرف لوماکیدین

لوماکیدین جهت کنترل حلزون در مرکبات، کرم مفتولی، آبدزدك، حلزون و راب در توتون، سبزي، صیفی و جالیز و درختان جنگلی، راب و حلزون در محصولات خوراکی و غیر خوراکی، چمن‌ها، زمین‌هاي کاشته شده و همچنین محصولات زینتی توصیه و مصرف می‌شود. لوماکیدین با اثر تماسی-گوارشی موجب می‌شود تا حلزون‌ها مسموم شده مقادیر زیادي مایع لزج از خود ترشح نموده تا حدی که کلیه مایع بدنشان را از دست می‌دهند و در نهایت می‌میرند. در واقع سلول‌هاي تولیدکننده ماده مخاطی آنها نابود می‌شوند. مکانیسم شیمیایی این فرآیند به این صورت است که در داخل سلولها، متالدهاید به استالدهاید تبدیل می‌شود و سلول در اثر میزان بالاي الکل میمیرد. این اثر در سه محل از سلول یعنی غشا، هسته و دستگاه گلژي بروز می‌کند. جانور همچنین به محض جذب ماده سمی سعی میکند تا از طریق تولید موکوس بیشتر فرآیند سم زدایی را پیش ببرد، اما نمی‌تواند اثر سمی را خنثی کند و بی تحرکی حلزون رخ می‌دهد.

متالدهاید معمولا به صورت طعمه مسموم پلت و با درصدهای متفاوتی از این ماده موثره به بازار عرضه میشود. لوماکیدین با فرمولاسیون پلت WT (متحمل به رطوبت و آب: WATER TOLERANT) و میزان ماده موثره ۵ درصد در ایران به ثبت رسیده و تنها فرمولاسیون این آفتکش می‌باشد که در مقایسه با سایر متالدهایدهای موجود در بازار مقدار ماده موثره کمتری دارد. فرمولاسیون ویژه این ترکیب حاوي ماده بسیار تلخ بیترکس (دناتونیوم بنزوات)  است که به شدت براي انسان، حیوانات اهلی، خانگی و پرندگان تلخ مزه بوده و داراي اثر بازدارنده تغذیه‌اي براي موجودات غیر هدف می‌باشد. لوماکیدین حاوي یک ماده همراه منحصر به فرد است که از کپک زدن آن در رطوبت‌هاي بالا جلوگیري می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌هاي این محصول وجود نوع خاصی پروتئین در ترکیب این طعمه می‌باشد که باعث افزایش قدرت جلب کنندگی آفت می‌گردد. قطر پلت‌های لوماکیدین ۳ میلی متر و طول آن‌ها ما بین۳ تا ۴ میلیمتر بوده که کوچکتر از پلت‌هاي موجود در بازار هستند در نتیجه میزان پوشش در واحد سطح می‌تواند بیشتر است. ویژگی بارز این محصول خاصیت ضد آب آن است که در محیط‌های مرطوب که زیستگاه‌ اصلی بسیاری از نرم تنان نیز می‌باشد بسیار با دوام است و طعمه مادامی که توسط جانور هدف خورده نشود، با حفظ ساختار فیزیکی اولیه،کارآمد خواهد بود. در یک مطالعه آزمایشگاهی که توسط واحد فنی و تحقیق و توسعه شرکت بصیر شیمی پارس در سال ۱۳۹۶ صورت گرفت، میزان مقاومت در برابر آب لوماکیدین، با نمونه‌های موجود این طعمه حلزون‌کش در بازار مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که طعمه‌های موجود در بازار تنها ۲۰ دقیقه پس از جذب رطوبت شکل ظاهری خود را از دست داده و متلاشی شدند، درحالیکه لوماکیدین پس از گذشت یک هفته و تبخیر شدن تمام آب درون ظروف آزمایش کماکان با حفظ شکل ظاهری اولیه خود، نسبت به رطوبت و آب مقاومت نشان داد.

میزان و نحوه مصرف

بی شک مقدار مصرف هر آفتکش در هزینه ناشی از کاربرد آن برای کشاورز حائز اهمیت بوده و از سوی دیگر حفاظت بیشتر از محیط زیست در برابر آلودگی با آفتکش‌ها دغدغه هر انسان آگاه در این روزگار خواهد بود. از منظر میزان مصرف، لوماکیدین (۷-۵ کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با سایر طعمه‌های متالدهاید مرسوم در بازار (حدود ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار)، تقریبا معادل یک چهارم میزان مصرف سایر محصولات مشابه در بازار،  مصرف خواهد شد. این ویژگی اهمیت هرچه بیشتر کارایی این محصول را بیش از پیش نمایان می‌کند و از هر منظر استفاده از آن برای کشاورز مقرون به صرفه بوده و برای محیط زیست نیز ایمنی بیشتر به همراه خواهد داشت.

برای حصول نتیجه ی مطلوب از طعمه آماده مصرف لوماکیدین، نیاز است پلت های آماده ی مصرف این ترکیب بطور یکنواخت در سطح مزرعه پراکنده شوند.

بدین منظور، روی جعبه های لوماکیدین حفره ی خروجی کنترل کننده میزان ریزش پلت، تعبیه شده است.

مزایای لوماکیدین در یک نگاه

• درصد کمتر ماده موثره و در نتیجه سمیت کمتر نسبت به ترکیبات مشابه
• پوشش بیشتر سطح نسبت به پلت‌هاي موجود در بازار
• اندازه و قطر ذرات کوچک‌تر و در نتیجه مطلوبیت بیشتر جهت خورده شدن توسط جانور هدف
• ماندگاري بیشترطعمه در سطح تیمار شده: به دلیل ویژگی مقاومت در برابر آب و رطوبت
• مقاوم در برابر کپک زدگی
• جلب کنندگی بیشتر به دلیل داشتن نوع خاصی از پروتئین در این ترکیب
• میزان مصرف پائین‌تر از ترکیبات مشابه در بازار

منابع:

۱-بی نام، ۲۰۲۰ ، اطلاعات فنی طعمه مسموم LUMAKIDIN 5G  بخش فنی شرکت ایندوستریال کیمیکا.

۲-میرزایی، ع. (۱۳۵۰) ، نرم تنان مضر کشاورزی ایران، نشریه موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی، چاپخانه وزارت اطالاعات، تهران، صفحه ۶۸.

۳-احمدی، ا. ، (۱۳۸۵) ، حلزون های سفید باغات و روش های مختلف کنترل آن، موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی، تهران، صفحه ۴۰.